Dek. 14, 2023 00:05 Sanawa dolan

Çili burçunyň gelip çykyşy

Burçuň gelip çykyşyny Merkezi we Latyn Amerikasynyň tropiki sebitlerinden alyp bolar, ilkinji gelip çykan ýurtlary Meksika, Peru we beýleki dürli sebitlerdir. Bu hoşboý ysly gadymy ösdürip ýetişdirilen ekin hökmünde baý taryhy bar we ýer ýüzüne syýahaty 1492-nji ýylda Täze Dünýäden çili burçlary Europeewropa girizilip, soňra 1583-1598-nji ýyllar aralygynda Japanaponiýa baryp, ahyrsoňy Günorta-Gündogar Aziýa ýurtlaryna ugradylandan soň başlandy. XVII asyrda. Häzirki wagtda çili burçlary dünýäde, şol sanda Hytaýda giňden ösdürilip ýetişdirilýär, dürli görnüşleri we görnüşleri görkezýär.

Hytaýda çili burçunyň ornaşmagy Ming neberesiniň ortalarynda bolup geçdi. Tang Sianzunyň "Peony pawilionynda" tapylan taryhy ýazgylar, şol döwürde olara "burç gülleri" diýilýär. Gözlegler çili burçunyň Hytaýa iki esasy ýol arkaly girendigini görkezýär: birinjiden, Günorta-Gündogar Aziýanyň kenarlaryndan Guangdong, Guangxi, nanunnan ýaly sebitlere, ikinjiden, günbatardan Gansu we Şanxi ýaly sebitlere. Ekin ösdürip ýetişdirmek taryhyna garamazdan, Hytaý Hindistandan, Indoneziýadan we Taýlanddan öňe geçip, dünýäde burç öndüriji boldy. Aýratynam, Handan, Sian we Çengdu burçlary dünýäde meşhur bolup, Çin burç diýlip hem bilinýän "Sian burç", inçe görnüşi, hatda gyrmalar, açyk gyzyl reňk we ýakymly tagam bilen meşhurlyk gazandy.

Çili görnüşleriniň Hytaýda paýlanyşy sebitleýin islegleri görkezýär. Günorta sebitler, Çaotiýa burçlary, çyzykly burçlar, kiaomi burçlary we guzynyň şah burçlary ýaly ysly görnüşlere güýçli ýakynlygy görkezýär. Bu burçlar süýjülikden başlap, süýji we ýakymly birleşmä çenli dürli tagam profilini hödürleýär. Käbir ýerler, ululygy we galyňlygy bilen häsiýetlendirilýän Şanhaý jaň burç, Qiemen jaň burç we Tianjin uly jaň burç ýaly has ýumşak görnüşleri has gowy görýärler, aşa yssy bolmazdan ýakymly, ýakymly-süýji tagam galdyrýarlar.

Hytaýda çili burçlary köptaraply, gowrulan naharlarda, bişirilen gaplarda, çig sarp etmekde we duzlamakda ulanylýar. Mundan başga-da, çili sousy, çili ýagy we çili tozy ýaly meşhur konditerlere gaýtadan işlenýär we dürli aşpezlik landşaftyna goşant goşýar.

Indiki ：

Çili burçunyň ýakymlylygyny barlamak üçin iň abraýly usul

Iň soňky habarlar